Nieuwsartikel Waterbouwdag 2024.
Maar liefst 580 bezoekers, waaronder opdrachtgevers, opdrachtnemers en ruim 130 studenten kwamen op 17 oktober samen op de uitverkochte Waterbouwdag in het Utrechtse Beatrix Theater. Het thema van de dag – georganiseerd door Rijkswaterstaat, de Vereniging van Waterbouwers en het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) – was ‘ruimte voor de waterbouw’. Een dagthema dat, zo bleek, ruim interpretabel is.
Dagvoorzitters Bas Jonkman (TU Delft) en Esther van den Akker (Royal HaskoningDHV) gingen samen met diverse sprekers onder meer in op de cultuurhistorische aspecten van het vakgebied en de rol van waterbouw in de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland.
Jonkman opende deze 29e editie met een eerbetoon aan de recent overleden oprichter van de Waterbouwdag, Kees d’Angremond (1939-2024). “We danken hem voor alles wat hij de waterbouwsector heeft gebracht.” |
Ruimte voor waterbouw
Ruimte, wat betekent dat eigenlijk? In haar tijd als wiskundedocent, vroeg dagvoorzitter Van den Akker haar leerlingen om een ruimtefiguur te noemen. “Een raket”, klonk het vanuit het klaslokaal. Dat onverwachte antwoord zette haar aan het denken over de term ruimte. Bij ruimte denk je in de waterbouw al snel aan de beperkte fysieke ruimte waarin alles moet gebeuren, van waterveilig wonen en leven tot scheepvaart en zandwinning. Een vierkante meter kan in ons land wel tien integrale bestemmingen hebben. Tot zo ver de bekende definitie van ruimte. Maar hoe kunnen we het nog meer opvatten? Het begrip ‘ruimte’ daagt ons uit. Van den Akker advies voor de dag: “Laat je vooroordelen over ruimte los en ga vandaag op zoek naar jouw raket.” |
Beschermen en meebewegen
De verbreding van het sleutelbegrip ‘ruimte’ kwam verder aan bod in de daaropvolgende presentatie van Lotte Jensen. De hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis (Radboud Universiteit Nijmegen) vond in het woordenboek maar liefst negen definities van ruimte, variërend van fysieke-, tijds- en tussenruimte tot wiskundige en zelfs filosofische ruimte. Ruimte in de mentale zin vond ze voor waterbouwers misschien wel het meest relevant. “Voor de huidige waterbouwopgaven is niet alleen de technische hardware, maar juist ook de mentale software hard nodig.”
De verbreding van het sleutelbegrip ‘ruimte’ kwam verder aan bod in de daaropvolgende presentatie van Lotte Jensen. De hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis (Radboud Universiteit Nijmegen) vond in het woordenboek maar liefst negen definities van ruimte, variërend van fysieke-, tijds- en tussenruimte tot wiskundige en zelfs filosofische ruimte. Ruimte in de mentale zin vond ze voor waterbouwers misschien wel het meest relevant. “Voor de huidige waterbouwopgaven is niet alleen de technische hardware, maar juist ook de mentale software hard nodig.”
In een cultuurhistorische uiteenzetting citeerde Jensen de dichtregels van Ed Leeflang die in het beton nabij de Deltawerken gegraveerd staan. “Hier gaan over het tij de maan de wind en wij”. ‘Wij’, Nederlanders, werden het water na de Watersnoodramp weer de baas. Toch bestaan er onder die ‘wij’ volgens Jensen verschillende historisch gewortelde visies op water en waterbeheer. De godsdienstige kijk, waar overstromingen een straf van god zijn, de amfibische cultuur waar men het lot met praktische maatregelen meer in eigen hand neemt en de technologische ontwikkeling waarin we het water beheersen met technische hoogstandjes zoals de Afsluitdijk en de Deltawerken. Intussen nemen deze drie houdingen nieuwe vormen aan en sluiten ze elkaar niet uit. Kortom, ook de toekomst zal bestaan uit aanpassen en sturen, water toelaten en keren, beschermen en meebewegen.
Leveren, vereenvoudigen, verbinden
Zonder waterbouwers zou Nederland er heel anders uitzien. Martin Wijnen, directeur-generaal bij Rijkswaterstaat (RWS) sprak vol lof over de waterbouwsector. “We voelen ons hier veilig in een lege badkuip zonder zwemvest aan.” Hij benadrukte de internationale positie van Nederland als showroom vol waterbouwkundige iconen. En hoe het delen en exporteren van die kennis en ervaring, mensen wereldwijd aan droge voeten en schoon drinkwater kan helpen. |
Na die positieve noot, benoemde Wijnen ook uitdagingen. Denk aan klimaatverandering en schaarste in de breedste zin van het woord, zoals schaarste in fysieke ruimte, grondstoffen en medewerkers. Maar ook uitdagingen zoals de (terecht) toenemende kritische houding van bestuurders en omwonenden. Misschien wel de belangrijkste uitdaging op het moment: het in stand houden van onze ‘legacy’. Om Nederland veilig, leefbaar en bereikbaar te houden, is het nú tijd om duizenden grote en kleine kunstwerken uit de afgelopen decennia te renoveren en te vernieuwen. En dat alles met oog voor hinderbeperking, klimaatadaptatie, duurzaamheid en biodiversiteit. “De drie pijlers ‘leveren, vereenvoudigen en verbinden’ staan daarbij de komende jaren centraal, zowel voor RWS intern als in relatie tot de markt.” Wijnen doelt daarmee onder meer op sneller leveren in serieopdrachten, verminderde (bureaucratische) complexiteit en voorspelbare risico’s.
“We hebben Nederland samen gebouwd, en gaan het samen verbouwen. Daden, geen woorden. Aan de slag.” |
Uitreiking Waterbouwprijs 2024
Op de Waterbouwdag werd ook dit jaar weer de prestigieuze Waterbouwprijs uitgereikt aan veelbelovende jonge afgestudeerden HBO of Technische Universiteit in de richting Waterbouwkunde (of aanverwante studierichtingen). Het doel van deze prijzen is om de waterbouwsector onder de aandacht van jongeren te brengen en de behoefte aan goed opgeleide professionals voor waterbouwkundige projecten in Nederland en wereldwijd te benadrukken. Lian Schout van de Hogeschool Rotterdam ontving de eerste prijs in de categorie HBO, terwijl de eerste prijs in de categorie WO werd toegekend aan Anne-May Alkemade van de TU Delft. De prijzen werden op feestelijke wijze overhandigd door Maria Montijn, winnaar van de waterbouwprijs 2023 in de categorie WO.
Op de Waterbouwdag werd ook dit jaar weer de prestigieuze Waterbouwprijs uitgereikt aan veelbelovende jonge afgestudeerden HBO of Technische Universiteit in de richting Waterbouwkunde (of aanverwante studierichtingen). Het doel van deze prijzen is om de waterbouwsector onder de aandacht van jongeren te brengen en de behoefte aan goed opgeleide professionals voor waterbouwkundige projecten in Nederland en wereldwijd te benadrukken. Lian Schout van de Hogeschool Rotterdam ontving de eerste prijs in de categorie HBO, terwijl de eerste prijs in de categorie WO werd toegekend aan Anne-May Alkemade van de TU Delft. De prijzen werden op feestelijke wijze overhandigd door Maria Montijn, winnaar van de waterbouwprijs 2023 in de categorie WO.
Nieuwe Sluis Terneuzen
Geen Waterbouwdag zonder inspirerende praktijkvoorbeelden. Een veel besproken en project van wereldformaat dat aan de orde kwam, was er één van eigen bodem. Wilbur van Beijnen (Rijkswaterstaat) nam de bezoekers in een verhaal vol technische uitdagingen en humor mee in de vele avonturen rondom de aanleg van de Nieuwe Sluis Terneuzen. De sluis is in een unieke Nederlands-Vlaamse samenwerking tot stand gekomen en onlangs geopend door de twee koningen. “Het was een project met oneindig veel raakvlakken, van schaaltesten in Nederland tot het spannende transport van de bruggen, deuren en rioolsluizen vanuit China.” In de elf jaar dat Van Beijnen betrokken was bij het project, zag hij de oude sluis plaatsmaken voor een nieuwe infrastructurele en waterbouwtechnische parel. |
Favoriet bij het publiek waren het explosieve einde – waarin Van Beijnen het belang van dynamietdosering bij een gecontroleerde sloop benadrukte – en de zoveelste beantwoording van de vraag ‘waarom die kleur?’, doelend op de verschillende blauwtinten van de van de drie bruggen op het project.
|
The BIG U in New York
Voor het volgende praktijkverhaal dat een podium kreeg tijdens de plenaire afsluiting, namen sprekers van Arcadis het publiek mee naar de andere kant van de Atlantische oceaan. Piet Dircke (live in Utrecht) en zijn Amerikaanse collega Roni Deitz (op afstand via een filmpje) vertelden vol passie over ‘The Big U’ in New York. |
Na forse overstromingen door orkaan Sandy in 2012 kwam het Amerikaanse Ministerie van Volkshuisvesting en Stedelijke Ontwikkeling (HUD) met de ontwerpwedstrijd, ‘Rebuild by Design’, bedoeld om ideeën te verzamelen om het gebied weerbaarder te maken voor grote stormen. Een consortium onder leiding van het Deense BIG werd geselecteerd om een veerkrachtige stedelijke kustinfrastructuur te ontwerpen voor Lower Manhattan.
Arcadis werkt mee aan de planuitwerking van de drie belangrijkste deeltrajecten: het inmiddels geopende East Side Coastal Resiliency (ESCR) aan de Lower East Side, het Financial District and Sea Port (FiDi) – met onder meer een indrukwekkende ‘shoreline extension’ – en het Battery Park City Resiliency Project in het iconische stadsdeel bij het World Trade Center. “Een unieke Nederlands-Amerikaanse samenwerking met grote meerwaarde voor Nederlandse waterbouwers op het gebied van kennisontwikkeling”, aldus Dircke. |
Netwerken en parallelsessies
Halverwege de dag konden bezoekers van de Waterbouwdag deelnemen aan diverse parallelsessies naar eigen smaak, met inspirerende sprekers binnen vijf thema’s: young professionals, renewable energy, constructieve waterbouw/vervanging en renovatieprogramma, hoogwaterbescherming en waterbouw en ruimte. En ook deze Waterbouwdag was er alle ruimte voor waterbouwers om elkaar te ontmoeten en te inspireren tijdens de goedverzorgde lunch, borrel en tussen de presentaties door. Zo was er de mogelijkheid om rond te struinen op de expo tussen allerlei waterbouwstands én om digitaal verder te netwerken via de netwerkapp. Daarnaast werden er tien podcasts opgenomen met de sprekers, winnaars en de Vereniging van Waterbouwers. |
Kortom, een dag om van thuis te komen met volop nieuwe kennis en connecties.
|
Wil je volgend jaar ook deelnemen aan de Waterbouwdag? Reserveer 9 oktober 2025 alvast in jouw agenda en volg de Waterbouwdag op LinkedIN!
Tekst: Tom van Velzen, hoofdredacteur De Waterbouwer en Catelijne Hopmans, communicatie adviseur Vereniging van Waterbouwers
Foto's: Sabine Bison, Bisonder Producties
Foto's: Sabine Bison, Bisonder Producties